SDMA test - Novost u dijagnostici bolesti bubrega pasa i mačaka

Svaki kliničar u maloj veterinarskoj praksi barem se jednom susreo s dijagnozom akutne ili kronične bolesti bubrega. 

Bubrezi imaju nekoliko važnih funkcija: stvaranje mokraće, regulacija ravnoteže vode i elektrolita, regulacija kiselosti (acidobazna ravnoteža), eliminacija štetnih i stranih tvari iz organizma, izlučivanje hormona (eritropoetin, renin, prostaglandini).

Bolesti bubrega se većinom javljaju u starijih životinja, ali i onih mlađih, osobito mačaka. Po tijeku ih dijelimo na akutne i kronične. Akutne (ARD) nastaju iznenada a najčešći uzroci su toksini, infekcije i promjene koje dovode do smanjenog protoka krvi kroz bubrege. Kronične bolesti bubrega (CRD) nastaju kroz dulji period, često kod starijih životinja te zbog genetske predispozicije kod nekih pasmina pasa i mačaka. Prema učestalosti javljaju se na 1 od 3 mačke, te na 1 od 10 pasa.

Simptomi koje vlasnici mogu primjetiti su dosta nespecifični: pojačana žeđ i učestalo mokrenje, smanjen apetit, gubitak na težini, neugodan zadah iz usta, neuredan dlačni pokrivač, povraćanje i proljev, apatija i opća slabost. Dijagnoza se postavlja na temelju kliničkog pregleda uz pretrage krvi (BUN, CREA) i urina (SG), a ponekad je potrebno napraviti i dodatne pretrage (UZV, RTG i biopsija bubrega). U novije vrijeme dostupan je u veterinarskoj medicini i relativno novi biokemijski parametar SDMA. SDMA je kod ljudi prvi put izoliran iz urina 1970. godine, no tek krajem 1990ih, shvaćena je njegova važnost kod procjene bubrežne funkcije. U veterinarskoj medicini njegova primjena u praksi krenula je 2015., odnosno 2016. godine u Europi.

SDMA (symmetic dimethylarginine) izlučuju bubrezi te puno točnije iskazuje stopu glomerularne filtracije (GFR) kod pasa i mačaka. Jedinstven je po tome što je pouzdaniji i osjetljiviji indikator bubrežne funkcije nego kreatinin, a omogućava veterinarima bržu detekciju akutnih i kroničnih bubrežnih bolesti. Kod oštećenja bubrega povišen je ranije nego kreatinin, a za razliku od njega manje ovisi o ostalim faktorima, npr. tjelesna kondicija, starost, stupanj bolesti. SDMA se fiziološki izlučuje u urinu, no kod oštećenja bubrega, glomerularna filtracija je smanjena, time i izlučivanje mokraćom te se spoj može detektirati iz krvi. Koncentracija u krvi je povišena kada je izgubljeno 25% do 40% bubrežne funkcije (kod pasa u prosjeku 9.8 do 27 mjeseci, a kod mačaka 17 do 48 mjeseci prije pojave kliničkih znakova), dok se kreatinin povisuje tek kada je izgubljeno više od 75% funkcije bubrega.

Unatoč svim pozitivnim stranama SDMA testa, on sam ipak nije dovoljan da bi se dijagnosticirala bolest bubrega. Preporuča se napraviti spomenute pretrage (klinički pregled, profil bubrega i dr), te se uz dobivenu vrijednost SDMA, razmisliti o daljnjoj terapiji odnosno redovitom praćenju funkcije bubrega.